Hướng dẫn vệ sinh quạt điện tại nhà đơn giản và hiệu quả

Sau thời gian sử dụng, bụi bẩn và dầu mỡ dễ bám vào cánh, lồng và mô-tơ khiến quạt hoạt động yếu, phát ra tiếng ồn hoặc tỏa mùi khó chịu. Việc vệ sinh quạt điện định kỳ không chỉ giúp quạt chạy êm hơn, mát hơn mà còn kéo dài tuổi thọ thiết bị, tiết kiệm điện năng. Bài viết dưới đây hướng dẫn chi tiết cách vệ sinh quạt điện tại nhà nhanh gọn, an toàn và hiệu quả — phù hợp với mọi loại quạt đứng, quạt bàn hay quạt treo tường.

Vì sao cần vệ sinh quạt điện định kỳ?

Quạt điện hoạt động trong môi trường có bụi mịn, khói, độ ẩm cao (đặc biệt là ở khu vực bếp hoặc nhà gần đường lớn), khiến các chi tiết bên trong như cánh quạt, lồng quạt, mô-tơ bị bám bụi dày theo thời gian. Bụi bẩn này kết hợp với dầu bôi trơn cũ tạo thành lớp bám cứng, làm tăng ma sát, khiến cánh quạt quay chậm, phát tiếng kêu, hoặc rung mạnh khi hoạt động. Một số người nghĩ rằng chỉ cần lau bên ngoài là đủ, nhưng thực tế phần mô-tơ và ổ trục bên trong mới là nơi tích bụi nghiêm trọng nhất. Nếu không vệ sinh định kỳ, quạt sẽ nhanh nóng, giảm tốc độ, tiêu tốn điện năng và dễ cháy cuộn dây.

• Ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng:
  • Mỗi khi bật quạt, lượng bụi tích tụ trên cánh và lồng quạt sẽ bị thổi tung ra không khí, phát tán bụi mịn và vi khuẩn trong toàn bộ căn phòng. Đây là nguyên nhân phổ biến gây dị ứng, viêm mũi, ho khan, viêm phế quản, đặc biệt với trẻ nhỏ và người cao tuổi có hệ hô hấp yếu.
  • Ngoài ra, nếu quạt đặt trong phòng kín hoặc phòng có điều hòa, bụi bị cuốn vòng quanh không gian nhiều lần, tạo môi trường lý tưởng cho nấm mốc và vi khuẩn sinh sôi. Về lâu dài, điều này không chỉ làm không khí trong nhà kém trong lành mà còn ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể của các thành viên trong gia đình.
• Tác động đến tuổi thọ thiết bị:
  • Khi bụi bẩn phủ kín mô-tơ hoặc ổ trục, khả năng tản nhiệt giảm đáng kể, khiến mô-tơ nóng nhanh, dễ cháy hoặc giảm tốc độ quay. Bụi kết hợp với dầu cũ cũng có thể làm khô và kẹt trục, dẫn đến quạt rung mạnh, phát ra tiếng ồn lớn.
    Nếu tình trạng này kéo dài, quạt sẽ hao điện hơn 10–15%, đồng thời làm giảm tuổi thọ động cơ từ 2–3 năm so với thiết bị được bảo dưỡng định kỳ.
  • Đặc biệt, quạt bị tích bụi trong mô-tơ có thể phát tia lửa nhỏ, làm hỏng mạch điện hoặc thậm chí gây cháy chập nguy hiểm nếu hoạt động liên tục trong môi trường nóng ẩm.
• Lợi ích của việc vệ sinh định kỳ:
  • Giữ gió mạnh và đều, giúp làm mát nhanh hơn.
  • Giảm tiếng ồn, quạt hoạt động êm ái, ổn định.
  • Tiết kiệm điện năng 10–15%, vì mô-tơ không phải làm việc quá tải.
  • Kéo dài tuổi thọ động cơ thêm 2–3 năm, giảm chi phí sửa chữa.
  • Đảm bảo an toàn điện, tránh cháy chập và quá tải.
  • Giữ môi trường trong nhà trong lành, hạn chế bụi và vi khuẩn phát tán.

Một chiếc quạt sạch không chỉ thổi ra luồng gió mát mẻ mà còn mang lại không gian sống an toàn, trong lành cho gia đình. Vì vậy, việc vệ sinh định kỳ là thói quen cần thiết – vừa giúp thiết bị hoạt động tối ưu, vừa góp phần bảo vệ sức khỏe. Nếu không có thời gian hoặc muốn làm sạch chuyên sâu (đặc biệt là mô-tơ và lồng quạt), bạn nên liên hệ dịch vụ vệ sinh chuyên nghiệp để đảm bảo thiết bị được bảo dưỡng đúng kỹ thuật và an toàn tuyệt đối.

Khi nào cần vệ sinh quạt điện?

Quạt phát ra tiếng ồn lớn hoặc rung mạnh khi hoạt động

Khi bật quạt mà nghe thấy tiếng kêu lạch cạch, rè rè hoặc rung mạnh, đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy cánh quạt, trục quay hoặc ổ bi đã bám bụi hoặc khô dầu. Lớp bụi dày tạo ma sát lớn khiến trục quay không còn cân bằng, dẫn đến rung lắc và phát tiếng ồn khó chịu.

Nếu để lâu, trục mô-tơ có thể bị lệch tâm, gây mòn bạc đạn, làm giảm tuổi thọ của quạt. Vì vậy, khi quạt bắt đầu “ồn ào bất thường”, đó là thời điểm cần tháo ra để vệ sinh và tra dầu bôi trơn.

Gió yếu hơn dù bật ở tốc độ cao nhất

Một chiếc quạt sạch sẽ tạo ra luồng gió mạnh và đều. Nhưng nếu bạn nhận thấy dù đã vặn mức cao nhất mà gió vẫn yếu, không mát như trước, thì có thể cánh quạt và lồng quạt đã bám bụi dày, làm giảm lực gió và lưu thông không khí. 

Lớp bụi này giống như “tấm chắn vô hình” khiến quạt phải hoạt động mạnh hơn, tốn điện hơn nhưng hiệu quả lại giảm sút. Vệ sinh định kỳ sẽ giúp quạt lấy lại công suất gió ban đầu, đồng thời tiết kiệm 10–15% điện năng tiêu thụ.

Xuất hiện mùi hôi hoặc khét nhẹ khi sử dụng

Khi mô-tơ hoạt động trong tình trạng bám bụi hoặc khô dầu, khả năng tản nhiệt sẽ giảm mạnh. Lúc này, bạn có thể ngửi thấy mùi khét nhẹ hoặc mùi dầu cháy sau vài phút sử dụng.

Đây là dấu hiệu nguy hiểm, cảnh báo mô-tơ đang quá tải hoặc sắp cháy cuộn dây. Nếu không vệ sinh sớm, quạt có thể ngừng đột ngột, phát tia lửa điện hoặc gây cháy nổ. Trong trường hợp này, bạn nên ngắt điện ngay lập tức, tháo quạt ra kiểm tra và làm sạch toàn bộ phần mô-tơ, lồng và cánh, đồng thời tra dầu bôi trơn đúng loại.

Cánh và lồng quạt bám bụi dày, đổi màu rõ rệt

Nếu bạn nhìn thấy lớp bụi mịn, mạng nhện hoặc mảng bám xám đen trên cánh và lồng quạt, đó là lúc không thể chần chừ thêm. Lớp bụi này không chỉ làm giảm hiệu suất quạt mà còn thổi ngược bụi và vi khuẩn vào không khí, gây dị ứng, hắt hơi hoặc viêm mũi. 

Đặc biệt, trong môi trường ẩm hoặc bếp nấu, bụi kết hợp dầu mỡ tạo thành lớp bẩn dính, khó lau bằng khăn thường – cần tháo rời và ngâm rửa kỹ với dung dịch tẩy nhẹ để đảm bảo sạch sâu và khử khuẩn hiệu quả.

Quạt quay chậm, ngừng đột ngột hoặc không tự khởi động

Khi bật điện mà quạt không tự quay hoặc chỉ quay sau khi dùng tay đẩy nhẹ, nghĩa là ổ trục hoặc bạc đạn đã khô dầu hoặc bị bám bụi nặng. Điều này khiến mô-tơ hoạt động khó khăn, dễ bị nóng và hư hỏng. 

Nếu không xử lý kịp thời, quạt có thể cháy mô-tơ hoặc hỏng tụ điện, buộc phải thay linh kiện tốn kém. Việc vệ sinh định kỳ kết hợp tra dầu bảo dưỡng giúp duy trì tốc độ quay ổn định, hạn chế tối đa hư hỏng kỹ thuật.

Phân loại quạt điện và cách tiếp cận vệ sinh phù hợp

Mỗi loại quạt điện đều có cấu tạo, cơ chế hoạt động và môi trường sử dụng khác nhau, do đó phương pháp vệ sinh cần được áp dụng linh hoạt và phù hợp để vừa đảm bảo an toàn, vừa duy trì hiệu suất của thiết bị. Việc hiểu rõ đặc điểm từng loại quạt giúp người dùng không chỉ làm sạch đúng cách mà còn kéo dài tuổi thọ và hạn chế hư hỏng mô-tơ.

• Quạt bàn, quạt đứng:
  • Đây là nhóm quạt phổ biến nhất trong gia đình, thường hoạt động liên tục trong không gian kín như phòng ngủ hoặc phòng khách. Vì thiết kế rời rạc (thân, lồng, cánh, mô-tơ) nên việc vệ sinh khá thuận tiện. Tuy nhiên, cánh quạt và lồng bảo vệ là hai khu vực bám bụi nhanh nhất. Nếu để lâu, bụi sẽ kết hợp với hơi ẩm trong không khí tạo thành lớp bám dày, làm giảm tốc độ gió, tăng tiếng ồn và khiến quạt tốn điện hơn.
  • Việc vệ sinh hàng tháng giúp quạt luôn chạy êm, ổn định và ngăn ngừa tình trạng mô-tơ quá tải do ma sát lớn. Đồng thời, quạt sạch còn giúp luồng gió tỏa ra trong lành, không kèm bụi mịn hoặc mùi ẩm mốc.
• Quạt trần:
  • Quạt trần thường được lắp ở độ cao lớn và hoạt động ở cường độ thấp nhưng liên tục, nên dễ tích tụ bụi mịn, mạng nhện và hơi ẩm ở phần cánh và trục quay. Nếu không được vệ sinh định kỳ, bụi có thể rơi xuống giường hoặc bàn ghế, ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong phòng.
  • Khi vệ sinh, yếu tố quan trọng nhất là đảm bảo an toàn điện và an toàn khi làm việc trên cao. Người dùng cần ngắt nguồn điện tổng trước khi thao tác, đồng thời tránh để nước hoặc dung dịch tẩy rửa thấm vào mô-tơ. Việc làm sạch đúng cách không chỉ giúp quạt quay mượt hơn mà còn tránh hiện tượng rung, nghiêng hoặc kẹt trục sau thời gian dài sử dụng.
• Quạt treo tường:
  • Loại quạt này thường được dùng trong không gian nhỏ như phòng học, cửa hàng hoặc nhà bếp, nơi diện tích hạn chế. Do vị trí lắp cố định trên cao và gần tường, quạt treo tường thường bám bụi dày và khó vệ sinh hơn.
  • Khi làm sạch, cần chú ý đến việc cố định thân quạt vì thiết kế treo dễ rung và mất cân bằng nếu tháo lắp không đúng cách. Ngoài ra, nên vệ sinh định kỳ để tránh tình trạng bụi dầu và hơi ẩm từ bếp bám vào lồng quạt, gây giảm hiệu suất và phát ra mùi khó chịu.
  • Quạt treo tường nếu được vệ sinh thường xuyên không chỉ giữ được tốc độ gió mạnh mà còn giúp giảm tiếng ồn và rung lắc đáng kể khi vận hành.
• Quạt công nghiệp:
  • Các loại quạt công nghiệp thường hoạt động trong nhà xưởng, nhà kho hoặc khu vực có nhiều bụi và hơi dầu, nên mức độ bám bẩn cao hơn nhiều so với quạt dân dụng. Nếu không vệ sinh định kỳ, bụi dầu và cặn bẩn tích tụ lâu ngày có thể làm nghẹt lưới hút gió, giảm lưu lượng gió và gây quá nhiệt cho mô-tơ.
  • Do môi trường đặc thù, việc vệ sinh quạt công nghiệp cần người có kinh nghiệm và dụng cụ bảo hộ an toàn như găng tay, kính, khẩu trang. Nên sử dụng dung dịch tẩy rửa chuyên dụng và lau khô hoàn toàn các bộ phận bằng vải mềm để tránh ăn mòn kim loại. Với loại quạt này, lịch bảo dưỡng nên được thực hiện ít nhất 2 lần/tháng, hoặc theo chu kỳ vận hành của nhà xưởng để đảm bảo độ bền thiết bị và an toàn lao động.
• Quạt điều hòa / hơi nước:
  • Khác với các loại quạt thông thường, quạt điều hòa và quạt hơi nước không chỉ làm mát bằng gió mà còn sử dụng nước và tấm làm mát (màng bay hơi). Chính vì vậy, khu vực chứa nước và tấm lọc là nơi dễ phát sinh rêu mốc, vi khuẩn và mùi hôi nếu không vệ sinh định kỳ.
  • Đây là dòng quạt cần sự chăm sóc kỹ hơn, bởi không chỉ phần lồng và cánh cần sạch, mà các bộ phận bên trong như khay nước, ống dẫn và tấm lọc cũng phải được làm sạch, khử khuẩn thường xuyên để ngăn nấm mốc phát triển. Nếu bỏ qua bước này, quạt có thể phát tán vi khuẩn ra không khí, gây dị ứng, viêm xoang hoặc bệnh hô hấp. Vì thế, nên vệ sinh toàn bộ hệ thống 2 tuần/lần trong mùa nóng, giúp duy trì hiệu quả làm mát và đảm bảo không khí trong lành.

Chuẩn bị trước khi vệ sinh

• Dụng cụ cần có: tua-vít, bàn chải mềm, chổi lông, khăn microfiber, chậu nước, xịt khử khuẩn, dầu bôi trơn.
• Chất tẩy rửa an toàn: Không phải dung dịch tẩy nào cũng phù hợp cho quạt điện. Các chất tẩy có tính ăn mòn mạnh như Javel, xà phòng công nghiệp hoặc cồn đậm đặc có thể làm oxy hóa kim loại, bạc màu nhựa hoặc làm hỏng bo mạch điện.  Giải pháp an toàn là dùng các chất tẩy rửa nhẹ và thân thiện, chẳng hạn như: Nước rửa chén pha loãng: dễ tẩy dầu, bụi, lại an toàn với bề mặt nhựa và kim loại. Giấm trắng pha nước theo tỉ lệ 1:3: có tác dụng khử mùi và diệt khuẩn nhẹ, đặc biệt hữu ích cho quạt đặt trong nhà bếp hoặc khu vực ẩm thấp.
• Bước an toàn:
  • Ngắt hoàn toàn nguồn điện và rút phích cắm trước khi thao tác để tránh rò điện hoặc giật điện.
  • Chờ ít nhất 5 phút để mô-tơ nguội hẳn. Sau khi quạt dừng hoạt động, mô-tơ vẫn còn nhiệt, nếu tiếp xúc ngay có thể gây bỏng hoặc nứt vỏ nhựa.
  • Đối với quạt treo tường hoặc quạt trần, cần chuẩn bị thang vững chắc, găng tay cách điện và người hỗ trợ giữ thang để đảm bảo an toàn trong quá trình làm việc trên cao.
  • Không xịt nước trực tiếp vào thân quạt hoặc mô-tơ – đây là lỗi rất thường gặp có thể khiến quạt chập điện, cháy cuộn dây.

Các bước vệ sinh quạt điện chi tiết

Bước 1. Tháo rời các bộ phận – Cẩn thận và có trình tự

Trước tiên, ngắt nguồn điện và rút phích cắm hoàn toàn. Tuyệt đối không thao tác khi quạt còn kết nối điện vì có thể gây rò rỉ điện hoặc giật nhẹ. Sau đó, chờ 5–10 phút cho mô-tơ nguội hẳn rồi mới bắt đầu tháo.

• Tháo lồng trước: Hầu hết các loại quạt có khóa xoay hoặc chốt nhựa. Vặn nhẹ theo chiều ngược kim đồng hồ để mở.
• Tháo cánh quạt: Giữ chặt trục mô-tơ, xoay nhẹ cánh để tháo rời. Tránh kéo mạnh gây cong hoặc nứt trục nhựa.
• Tháo lồng sau và nắp chụp mô-tơ: Dùng tua-vít vặn từng ốc cố định.
• Lưu ý: Mỗi loại quạt có cấu tạo khác nhau (quạt bàn, treo, trần…), nên chụp ảnh lại từng bước tháo bằng điện thoại để dễ dàng lắp lại sau này.

Các bộ phận nên được đặt lên khăn mềm hoặc tấm vải sạch để tránh trầy xước, đặc biệt với lồng sơn tĩnh điện và cánh quạt nhựa trong suốt.

Bước 2. Rửa cánh và lồng quạt – Làm sạch sâu nhưng an toàn

Cánh và lồng quạt là nơi tích tụ bụi bẩn, dầu mỡ và vi khuẩn nhiều nhất, đặc biệt nếu quạt đặt trong bếp hoặc khu vực ẩm thấp.

• Ngâm rửa: Chuẩn bị chậu nước ấm (40–50°C) pha với nước rửa chén hoặc giấm trắng (tỷ lệ 1 phần giấm : 3 phần nước). Ngâm toàn bộ cánh và lồng trong 10–15 phút để bụi mềm ra, dễ tẩy rửa hơn.
• Chà rửa: Dùng bàn chải mềm hoặc miếng bọt biển lau theo chiều xoay của cánh, đặc biệt chú ý phần mép cánh vì đây là nơi dễ bám bụi dầu nhất. Không dùng miếng cọ kim loại hoặc hóa chất tẩy mạnh vì có thể làm bong lớp sơn hoặc mờ nhựa trong.
• Lau khô: Dùng khăn microfiber lau từng chi tiết cho khô hoàn toàn. Nếu có thể, để phơi tự nhiên 15–30 phút trong bóng râm, tránh ánh nắng gắt vì có thể làm nhựa giòn, ố vàng.

Việc làm sạch kỹ phần cánh sẽ giúp tăng tốc độ gió 15–20%, đồng thời loại bỏ vi khuẩn và nấm mốc – nguyên nhân chính gây mùi ẩm mốc khi bật quạt.

Bước 3. Làm sạch thân và mô-tơ – Bảo dưỡng “trái tim” của quạt

Đây là bước quan trọng nhất nhưng cũng dễ gây hư hỏng nếu làm sai cách. Phần mô-tơ chứa cuộn dây điện và bạc đạn, vì vậy tuyệt đối không rửa bằng nước.

• Làm sạch bề mặt ngoài: Dùng khăn ẩm vắt kỹ để lau nhẹ phần thân, cổ và chân quạt. Tránh xịt trực tiếp dung dịch lên bề mặt có lỗ thông gió hoặc bảng điều khiển.
• Làm sạch khe thông gió: Dùng chổi lông nhỏ hoặc cọ mềm loại bỏ bụi trong các khe mô-tơ. Nếu bụi dày, có thể dùng tăm bông thấm cồn y tế để lau. Cồn giúp bay hơi nhanh, khử khuẩn và không làm ẩm linh kiện.
• Tra dầu bôi trơn: Đây là bước nhiều người bỏ qua nhưng lại rất quan trọng. Dùng dầu máy khâu hoặc dầu chuyên dụng cho mô-tơ điện, nhỏ 2–3 giọt vào trục quay (chỗ tiếp giáp giữa cánh và mô-tơ). Dầu giúp giảm ma sát, loại bỏ tiếng kêu lạ và làm quạt chạy êm hơn.
• Kiểm tra dây điện: Quan sát toàn bộ dây nguồn xem có dấu hiệu rạn, nứt hoặc chảy nhựa không. Nếu có, cần thay mới ngay để tránh cháy chập.

Bước 4. Lắp lại quạt – Kiểm tra kỹ trước khi vận hành

Khi tất cả các bộ phận đã khô hoàn toàn, tiến hành lắp ngược lại theo đúng thứ tự tháo ban đầu.

• Gắn lồng sau → siết ốc vừa phải.
• Đặt cánh vào trục, vặn chặt nắp cố định.
• Lắp lồng trước và khóa chốt lại.

Sau khi hoàn tất, cắm điện và bật thử ở tốc độ thấp nhất trong 2–3 phút. Lắng nghe xem có tiếng kêu lạ, rung hoặc cánh bị lệch không. Nếu có, ngắt điện ngay để điều chỉnh lại cánh hoặc siết chặt ốc. Tiếp theo, bật các mức tốc độ khác nhau để kiểm tra độ ổn định. Một chiếc quạt được vệ sinh kỹ sẽ quay êm, gió đều và không có tiếng ma sát.

Những lỗi thường gặp khi vệ sinh quạt điện

Vệ sinh quạt điện tưởng như là công việc đơn giản nhưng thực tế lại đòi hỏi sự hiểu biết nhất định về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của thiết bị. Chỉ một thao tác sai trong quá trình làm sạch cũng có thể dẫn đến chập điện, cháy mô-tơ hoặc làm giảm hiệu suất vận hành của quạt. Dưới đây là những lỗi phổ biến nhất mà người dùng thường mắc phải, cùng với phân tích chi tiết nguyên nhân và hậu quả của từng trường hợp.

Dùng nước xịt trực tiếp vào mô-tơ – Lỗi nghiêm trọng nhất

Đây là lỗi phổ biến nhưng nguy hiểm nhất khi vệ sinh quạt điện. Nhiều người có thói quen xịt nước trực tiếp lên toàn bộ thân quạt cho nhanh, đặc biệt với các loại quạt công nghiệp hoặc quạt trần. Tuy nhiên, bên trong mô-tơ chứa cuộn dây điện và vòng bi kim loại, nếu bị dính nước sẽ:

• Gây rò điện hoặc chập cháy khi bật quạt.
• Làm oxy hóa cuộn dây, khiến mô-tơ yếu hoặc hỏng hoàn toàn.
• Làm khô dầu bôi trơn, khiến trục quay ma sát mạnh, sinh nhiệt và kêu lớn.

Cách khắc phục:
Chỉ nên lau bằng khăn ẩm vắt kỹ hoặc dùng chổi lông mềm quét bụi cho phần mô-tơ. Nếu cần vệ sinh sâu, dùng tăm bông thấm cồn bay hơi nhanh (như cồn 70°) lau nhẹ quanh khe thông gió.

Không đợi khô hoàn toàn trước khi cắm điện

Sau khi vệ sinh xong, nhiều người nóng lòng thử quạt ngay, trong khi nước vẫn còn đọng ở cánh hoặc mô-tơ. Hành động này có thể khiến nước dẫn điện vào linh kiện, gây chập cầu chì, giật nhẹ hoặc cháy mô-tơ. Ngoài ra, hơi ẩm còn khiến bụi bám nhanh trở lại, làm giảm hiệu quả vệ sinh.

Khuyến nghị:

• Luôn đảm bảo các bộ phận đã khô hoàn toàn (tối thiểu 30 phút phơi gió hoặc lau kỹ bằng khăn khô).
• Với mô-tơ, nên để nghỉ 4–6 tiếng trước khi cắm điện nếu nghi ngờ còn ẩm.
• Nếu có điều kiện, có thể dùng máy sấy ở chế độ gió mát để làm khô nhanh và đều hơn.

Sử dụng chất tẩy rửa mạnh – Hỏng vật liệu, giảm tuổi thọ

Một lỗi khác rất thường gặp là dùng xăng, dầu hỏa, Javel hoặc cồn 90° để tẩy các vết bẩn cứng đầu. Mặc dù các chất này làm sạch nhanh, nhưng chúng có tính ăn mòn cao, làm hư hại bề mặt nhựa, bong sơn, bạc màu và giòn cánh quạt.

Lưu ý:

• Tuyệt đối không dùng dung môi mạnh hoặc hóa chất công nghiệp.
• Chỉ nên dùng nước rửa chén pha loãng, giấm trắng hoặc dung dịch tẩy trung tính.
• Với vết ố vàng hoặc dầu bếp, có thể dùng baking soda pha loãng, an toàn và hiệu quả hơn nhiều.

Siết ốc quá chặt khiến trục quay bị kẹt

Sau khi vệ sinh xong, nhiều người siết ốc quá chặt vì sợ rung lắc, nhưng điều này vô tình làm kẹt trục quay, khiến quạt hoạt động nặng nề, gió yếu và phát tiếng rít. Trục quay bị ép chặt lâu ngày còn có thể mòn bạc đạn hoặc gãy chốt nhựa.

Cách khắc phục:

• Khi lắp lại, chỉ cần siết vừa đủ chặt để giữ chắc chi tiết, không nên dùng lực mạnh.
• Nếu thấy cánh không quay tự do khi xoay tay, cần nới lỏng lại.
• Đối với quạt công nghiệp, nên dùng vòng đệm cao su giữa ốc và trục để giảm ma sát.

Quên bôi trơn trục quay – Nguyên nhân khiến quạt nhanh hỏng

Nhiều người chỉ rửa sạch bên ngoài mà bỏ qua bước tra dầu, trong khi đây là bước bảo dưỡng quan trọng nhất giúp quạt chạy êm và bền. Trục quay không được bôi trơn sẽ nhanh khô dầu, dẫn đến tiếng kêu “rít rít”, rung mạnh và tăng nhiệt mô-tơ, làm quạt nhanh cháy.

Khuyến nghị:

• Sau mỗi lần vệ sinh, nhỏ 2–3 giọt dầu máy khâu hoặc dầu mô-tơ chuyên dụng vào trục quay.
• Không dùng mỡ bôi trơn vì dễ bám bụi, chỉ nên dùng dầu loãng, sạch.
• Lau sạch dầu thừa để tránh văng ra khi quạt chạy ở tốc độ cao.

Lịch vệ sinh định kỳ theo tần suất sử dụng

Việc vệ sinh quạt điện không nên chỉ thực hiện khi thiết bị đã bám đầy bụi hoặc phát ra tiếng ồn, mà cần được lên lịch định kỳ theo môi trường và tần suất sử dụng thực tế. Bảo dưỡng đúng chu kỳ giúp quạt vận hành ổn định, tiết kiệm điện, giảm tiếng ồn và kéo dài tuổi thọ động cơ lên đến vài năm. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về lịch vệ sinh định kỳ chuẩn cho từng loại quạt và từng điều kiện sử dụng khác nhau.

Gia đình sử dụng bình thường – 2 đến 3 tháng/lần

Đối với các hộ gia đình thông thường, quạt được đặt trong phòng khách, phòng ngủ hoặc phòng làm việc kín gió, lượng bụi ít, độ ẩm trung bình, thì việc vệ sinh 2–3 tháng/lần là hợp lý.

• Mục tiêu chính: làm sạch cánh, lồng quạt và lau thân để loại bỏ lớp bụi mịn bám lâu ngày.
• Lưu ý: nên kết hợp tra dầu trục quay nhẹ mỗi 2 lần vệ sinh để mô-tơ hoạt động êm hơn.
• Dấu hiệu cần vệ sinh sớm hơn: nếu thấy quạt quay yếu, phát tiếng rít nhẹ hoặc gió có mùi ẩm mốc.

Việc vệ sinh định kỳ không chỉ giúp luồng gió mát và sạch hơn, mà còn giảm 10–15% điện năng tiêu thụ do cánh quạt quay nhẹ hơn.

Nhà mặt đường hoặc môi trường nhiều bụi – mỗi tháng 1 lần

Các gia đình sống gần đường lớn, khu dân cư đông đúc, hoặc gần công trình xây dựng nên tăng tần suất vệ sinh lên mỗi tháng 1 lần. Bụi mịn và khói xe dễ bám dày trên lồng quạt, trục quay và cánh quạt, gây ma sát và rung mạnh khi vận hành.

• Công việc cần làm: ngoài việc rửa cánh và lồng, cần vệ sinh kỹ mô-tơ và tra dầu định kỳ hàng tháng.
• Lưu ý quan trọng: khi rửa nên ngâm cánh trong nước ấm pha loãng nước rửa chén để tẩy bụi dầu.
• Hiệu quả: duy trì gió mạnh, giảm rung lắc, tránh hiện tượng “quạt thổi bụi” ngược ra phòng.

Nhờ bảo dưỡng thường xuyên, quạt hoạt động bền hơn dù phải làm việc trong điều kiện khắc nghiệt có nhiều bụi và độ ẩm cao.

Quạt trần hoặc quạt công nghiệp – 4 đến 6 tháng/lần

Đây là nhóm thiết bị có công suất lớn và hoạt động liên tục trong không gian rộng, vì vậy việc bảo dưỡng cần kỹ lưỡng hơn nhưng tần suất có thể giãn cách hơn.

• Quạt trần: do lắp cao, ít bám bụi ở mô-tơ nhưng cánh vẫn bị phủ bụi mịn, nên vệ sinh 2 lần/năm là phù hợp.
  • Khi vệ sinh, cần ngắt cầu dao điện và dùng thang chắc chắn, khăn ẩm nhẹ để lau từng cánh.
  • Có thể kết hợp tra dầu bạc đạn và kiểm tra độ cân bằng cánh để tránh rung.
• Quạt công nghiệp: do vận hành trong môi trường nóng và bụi, nên kiểm tra và bảo dưỡng 3–4 tháng/lần.
  • Ngoài vệ sinh lồng và cánh, cần xịt khí nén làm sạch khe mô-tơ, kiểm tra dây nguồn, ổ trục, và bôi trơn định kỳ.
  • Nếu quạt dùng trong nhà xưởng có khói hoặc dầu, nên tháo rời toàn bộ để ngâm rửa kỹ hơn.

Sau mùa mưa hoặc khi thời tiết ẩm – kiểm tra, tra dầu và bảo dưỡng

Sau mùa mưa hoặc thời điểm có độ ẩm không khí cao, quạt rất dễ bị ẩm mô-tơ, oxy hóa bạc đạn và khô dầu, gây ra hiện tượng kêu, quay chậm hoặc tắt đột ngột. Do đó, dù chưa đến chu kỳ vệ sinh định kỳ, bạn vẫn nên kiểm tra nhanh mô-tơ, tra dầu nhẹ và lau khô thân quạt.Nếu quạt đặt ở phòng ẩm như nhà bếp hoặc ban công, hãy dùng máy hút ẩm hoặc sấy nhẹ vùng mô-tơ sau mỗi mùa mưa để bảo vệ linh kiện bên trong.

Kết luận 

Việc vệ sinh quạt điện định kỳ không chỉ giúp thiết bị vận hành êm ái, gió mạnh và tiết kiệm điện mà còn góp phần cải thiện chất lượng không khí trong nhà, bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình. Một chiếc quạt sạch sẽ, được bảo dưỡng đúng cách sẽ tránh được nguy cơ chập điện, cháy mô-tơ và hạn chế tình trạng phát tán bụi mịn hay nấm mốc gây hại cho đường hô hấp. Do đó, việc làm sạch quạt cần được xem là bước bảo dưỡng định kỳ quan trọng, đặc biệt sau những mùa mưa ẩm hoặc trong môi trường nhiều bụi bẩn.

Nếu bạn không có thời gian hoặc muốn đảm bảo quy trình vệ sinh an toàn – hiệu quả – chuyên nghiệp, Vệ sinh công nghiệp KGS là lựa chọn đáng tin cậy. Là đơn vị hàng đầu tại Hà Nội trong lĩnh vực vệ sinh công nghiệp, cung cấp dịch vụ vệ sinh theo giờ. Với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, dụng cụ chuyên dụng và quy trình đạt chuẩn an toàn điện, cam kết mang đến kết quả sạch sâu, an toàn tuyệt đối và tiết kiệm chi phí cho khách hàng.